Protez

Sabit Protezler

Sabit protezler, günümüzde uygulanan protetik tedaviler içinde en yaygın kullandığımız protez seçeneğidir. Ağızda bir ya da birkaç dişin eksik olduğu durumlarda komşu dişler ve/ veya implantlardan faydalanarak yaptığımız restorasyon tipleridir.

Hastanın diş eksikliğine bağlı olarak kaybettiği form (estetik), fonasyon (konuşma) ve fonksiyon gibi özelliklerini doğala en yakın olarak tamamlayan protezlerdir. Bu protezler için kullanılan materyallerin çiğneme kuvvetine karşı yeterli dayanıklılığa sahip olması, estetik özellikleri ve biyolojik dokularla uyumunun iyi olması tedavinin başarısında en önemli faktördür.
 
Sabit protezler metal destekli ve metal desteksiz olarak uygulanabilirler. Metal destekli sabit protezler ağız içinde fonksiyonel kuvvetlere yeterli direnci gösterirken estetik olarak problemlere neden olmaktadır ve bazı durumlarda doğal görünümü olumsuz etkileyebilmektedir. Bunun en önemli sebebi de ışığın dişten direkt geçişinin metal tarafından engellenmesidir.
 
Metal destekli seramik restorasyonların bu dezavantajlarından dolayı kırılmaya karşı dirençli seramikler geliştirilmiştir. Özellikle zirkonyum bu alanda kullanılan en güncel materyaldir.
 
Başarılı bir tedavide doğru endikasyon en önemli aşamadır. Kullanılacak materyalin seçiminde hekimin bilgi ve tecrübesine saygı göstermek tedavinin başarısı için gereklidir.

Her diş köprü protezinde ayak olarak kullanılabilir mi?

Her diş köprü protezinde ayak olarak kullanılabilir mi?
Her diş destek diş olarak kullanılamaz. Bu dişlerin kökleri uzun ve kemik destekleri iyi olmalıdır.
 
Tek diş köprü ayağı olarak kullanılabilir mi?
Çok nadir olarak köpek dişleri kullanılarak lateral dişlerin restorasyonlarında kullanılabilir. Bu tip protezlere kanatlı köprü denir. Destek dişin mutlaka uzun köklü ve iyi bir kemik desteğine sahip olması gerekir.
 
Bütün köprüler iki destek diş ile mi yapılır?
Köprü yapılırken kullanılacak destek diş sayısını dişsiz boşluğun uzunluğu destek dişlerin kök boyları ve kemik destekleri belirler.
 
Köprü protezleri ile normal yemek yenebilir mi?
Köprü protezleri ile sağlıklı dişlerimizle yiyebileceğimiz her şeyi yiyebiliriz.
 
Köprü protezleri ağız kokusu yapar mı?
İyi yapılmış bir protez koku yapmaz. Koku yeterli ağız hijyeni olmayan hastalarda protezin bakımsızlığına bağlı olarak oluşur. Özellikle köprü gövdelerinin alt kısımları çok iyi temizlenmelidir. Köprü ayaklarının çeveresindeki  diş etlerinde şişme ve kanama varsa mutlaka diş hekimine başvurulmalıdır.

Porselen Kron ve Köprüler (Kaplamalar)

Dişler üzerinde yaptığımız restorasyonlarda amacımız hastanın  kaybetmiş olduğu fonksiyonun, estetiğin ve diş kaynaklı konuşma bozukluklarının iyileştirilmesidir.
 
Yapılan protezlerle sadece hastaların beslenme ve sağlık açısından değil, bununla birlikte sosyal hayatta eksik ya da harap olmuş dişlerle yaşamak zorunda kalan bireylerin kendine güvenlerinin kazandırılmasıyla, psikolojilerininde düzeltilmesi amaçlanmaktadır.
 
Vücudumuzdaki diğer organlar gibi dişlerimizde geçen zamanın getirdiği sıkıntılardan etkilenmektedir. Yaşlanmayla beraber dişlerde kırık, çatlak renk değiştirmeler, parafonksiyonel bozuklukluklara bağlı olarak aşınmalar ve diş eti hastalıklarından dolayı farklı derecelerde tahribata uğramaktadır. Aynı zamanda kaza ve çürüklerde,  dişlerde madde kaybına yol açmaktadır. Bu gibi durumlarda dişlerin tedavisinde kayıp dokuları yerine koymak için yaptığımız restorasyonlara kron diyoruz. 
 
Vener restorasyonları için porselen materyalini kullanmaktayız. Porselenler, seramik tozlarının yüksek ısılarda pişirilmesi ile elde edilen restorasyonlardır. Pişirme işlemi seramiğe hem renk hem de yapı olarak dişin dış kısmını oluşturan mineye benzer özellik kazanmasını sağlamaktadır. Porselen venerler renk ve formlarını uzun seneler stabil şekilde koruyabilirler.

Kron restorasyonları hangi durumlarda yapılır?

  • Çürük, travma veya herhangi bir sebeple aşırı madde kaybına uğramış dişlerde
  • Renk problemi olan dişlerde
  • Şekil bozukluğu olan dişlerde
  • Dişler arasında oluşan aralıkların kapatılmasında
  • Geniş dolguların varlığında
  • Diş eti operasyonu sonrasında oluşan aralıkların kapatılmasında

 

Köprü restorasyonları hangi durumda yapılır?

Herhangi bir sebeple diş kaybının meydana geldiği durumlarda komşu dişlerden  destek alınarak yapılan restorasyonlara köprü protezleri denir.

Kron ve köprü restorasyonları nasıl yapılır?

Bu tür restorasyonlarımızda öncelikle destek olacak dişlerde belirli miktarda preparasyonlar yapmamız gerekmektedir. Bu işlemin miktarını ise  kullanılacak olan restoratif materyal belirlemektedir. Metal desteksiz seramik uygulamalarında alt yapı olarak porselen kullanılması destek dişlerden daha az preparasyon yapılmasına olanak vermektedir. Preparasyon sonrasında hasta klinikten ayrılmadan normal yaşamını rahatlıkla devam ettirebilmesi için geçici restorasyonları yapılır. 

Hastanın istekleride göz önünde bulundurularak en uygun diş rengi seçilir.

Alınan ölçüler üzerinde seramik restorasyonumuz hazırlanır ve provalar yapılır.

Hem hasta hem de hekim tarafından estetik ve fonksiyon açısından değerlendirilen restorasyonlar özel simanlar ile dişe yapıştırılır.

Hareketli Protezler

Dişlerinin bir kısmını kaybetmiş hastalara uygulanan ve hasta tarafından takılıp çıkartılabilen protez türüdür. Ağızda var olan dişlerden tutucular yardımı ile destek alır. Dengesi açısından çenenin her iki tarafında da tutucu elemanları olmalıdır, bu nedenle üst çenede damakta ve alt çenede ön dişlerin arkasında iki tarafı bağlayan bir ana parçası vardır. Ağızda var olan dişlerin korunabilmesi ve protezin uzun süre kullanılabilmesi için hijyen büyük önem taşır. İyi bir ağız sağlığı oluşturulduğunda proteze bağlı birikim bölgeleri ortadan kaldırılabilir. Yemeklerden sonra protezler ağızdan çıkarılıp önce ağızda var olan dişler/ restorasyonlar fırçalanmalı ve sonra protezler su ve fırça yardımıyla temizlenmelidir. Protez de hekim tarafından aksi söylenmedikçe gece yatarken ağızdan çıkarılmalıdır.

Klasik Bölümlü Protezler

Bölümlü (parsiyel veya modern) protez nedir? 
 
Eksik dişleri tamamlayan ve hasta tarafından takılıp çıkarılabilen protezlerdir.  Bu tür protezler dişsiz boşluğun önündeki dişlerden diş etlerinden ve çene kemiğinden destek alarak çiğneme, konuşma ve estetik gereksinimleri karşılayan protezlerdir.
 
Bölümlü protezlerde destek dişlerden biri çekilirse ne olur?
 
Çoğunlukla yeniden protez yapmaya gerek yoktur. Diş çekimi olan bölgelere rahatlıkla ek yapılabilir. Ancak çok sayıda ilave protezin uyumunu bozacağı için yeniden yapılması sağlık açısından daha iyi olacaktır.

Hassas Tutuculu Protezler

Hassas tutuculu protez nedir?

Tutuculuğun, dişler üzerine gelen kroşeler yerine destek dişlerin üzerine yapılan kronlar ve tutucularla sağlandığı protez tipidir. Halk arasında çıt çıtlı protezler olarak da bilinen bu protezlerde hareketli kısım ağızdaki sabit protezlere özel tutucularla bağlanmaktadır. En önemli avantajaları hem estetik hem de daha tutucu olmalarıdır. Maliyetleri ise normal bölümlü protezlere oranla daha fazladır.

Kroşeler dişleri çürütür mü?

Kroşeler dişleri çürütmezler. Kroşelerin diş üzerinde oluşturdukları tutucu alanlar daha fazla gıda birikmesine neden olmaktadır. Yetersiz ağız hijyeni ile beraber özellikle bu alanlarda diş çürümeleri ve diş eti rahatsızlıkları oluşmaktadır. Bu alanların iyi temizlenmesiyle bu tür problemlerle karşılaşılmaz.

Bu tür protezler her ne kadar hareketli protez olarak adlandırılsalar da iyi planlanmış ve hassas yapılmış protezler ağızda çiğneme ve konuşma sırasında nerdeyse hiç hareket etmez. Bununla beraber hasta tarafından rahatlıkla takılıp çıkarılabilirler.

Bu tür protezlerde dişler üzerinde halk arasında kanca adı verilen kroşe denilen yapılar vardır. Protezin ana yapısı metaldir ve çok ince yapıdadır. Bu da hasta tarafından daha rahat kullanılmasını sağlar.

Bu alanda yapılan yeni araştırmalarla metalsiz hareketli protezlerde yapılabilmektedir. Bunların hem ince hem de kroşelerinin diş eti renginde olması daha estetik sonuçlar elde etmemizi sağlamaktadır. Deflex adını verdiğimiz bu sistemle beraber metalin yaratmış olduğu allerjik reaksiyonlarda engellenebilmektedir. Ayrıca metalin kullanılmaması protezin ağırlığının da azalmasına ve hasta tarafından daha konforlu kullanılabilmesini sağlamaktadır.

Tam (total) protez

Tüm dişlerin çekildiği tamamen dişsiz ağızlara uyguladığımız protezlerdir.  Dişlerin eksikliğine bağlı olarak yanaklar çökmüş, çeneler birbirine yaklaşmış, yüz yaşlı bir görünüm almıştır. Hasta yemek yiyemez ve hem sağlık hem de sosyal olarak sıkıntılar yaşar. Protezlerin yapımıyla hasta beslenmesinin yanı sıra sosyal hayatını rahatlıkla sürdürebilir.

Tam protezler akrilik dediğimiz diş etine benzer renkteki pembe reçinelerden yapılırlar. Bu kaide alveol kret dediğimiz çene kemiklerini olabildiğince geniş şekilde örter. Bu genişlik başta hasta için problem yaratmış gibi olsada kısa süre içinde rahatlıkla hasta tarafından kabul edilir.

Tam protezler ağızda nasıl durur?

Tam protezler, protez ile doku arasındaki tükrüğün oluşturduğu yapışma kuvveti ile tutarlar. Bu iki cam arasındaki suyun oluşturduğu adezyon kuvvetine benzerdir. Bununla beraber dokulardaki tutucu bölgelere protezin oturması da tutuculuğu artırır.

Alt protezin üzerine oturduğu kemiğin ince olması tutuculuğu azaltan en önemli etkendir. Bununla beraber alt çenede tutuculuğu etkileyen en önemli faktör dildir. Dilin hareketi protezin yerinden oynamasına ve bahsettiğimiz adezyon kuvvetinin bozulmasına neden olmaktadır.

Protezlerin tutuculuğundaki diğer önemli bir faktörde dudak ve yanakların protez kenarlarına tam olarak oturmasıdır ki bu olay tutuculuğu pozitif olarak etkiler.

Tam protezler konuşma bozukluğu yapar mı?

Tam protezler uygun olarak yapılmışsa herhangi bir bozukluğa neden olmazlar. Ancak ilk takıldığında konuşmada zorluk olabilir bu da bir kaç gün içinde düzelecektir. Yüksek sesle kitap, gazete v.b. gibi okuyarak konuşma sıkıntıları rahatlıkla halledilebilir. Burada önemli olan zor söylenen kelimeleri doğru söylemeye çalışmakta ısrarcı davranmamaktır. Bu kelimenin her zaman yanlış söylenmesine neden olabilir.

Tam protezimle ne zaman yemek yiyebilirim?

Tam protezlerle ilk günlerde yemek yemek oldukça zordur. Kesinlikle çok sert gıdalar ve büyük lokmalar tercih edilmemelidir.

Total protezler tat almayı etkiler mi?

Tat duyusu tamamen dil ile alakalıdır. Damağın tat almayla hiç bir alakası yoktur.

Total protezlerde diş seçimi nasıl olmalıdır?

Total protez hastaları genellikle küçük beyaz dişler isterler. Özellikle küçük dişler total protezlerde estetik olarak çok hoş olmazlar. Hastaların dişsiz kalmadan önceki dişlerinin de göründüğü bir fotoğraf dişlerin seçiminde hekime yardımcı olacaktır. Fotoğraf olmasada yüzdeki çeşitli oranlara göre dişlerin boyut ve şekilleri belirlenir. Dişlerin rengine ise doktor ve hasta ile beraber karar verir.

Protez takıldıktan sonra nelerle karşılaşılabilir?

  • Vuruk
  • Oynama
  • Yanak ısırma
  • Eklemlerde ağrı
  • Konuşma bozukluları

Overdenture Protezler

Az sayıda kalmış doğal dişlerinin, köklerinin veya implantların üzerine yapılan hareketli protezlere diş üstü protez (overdenture) adı verilir. Doğal dişlerin kökleri ağızda tutularak protezlerin tutuculuğu ve stabilitesi arttırılır, kökler çekilmediği için kemik kaybı ve köklerin etrafındaki algılayıcılar kaybolmadığından hasta fonksiyon ve psikolojik açıdan daha rahat hisseder. 

Protez yapılacak kısımla uyumsuzluk yaratacak, aşırı eğri, çarpaşık ve uzamış dişler olduğunda, bu dişleri kaybetmektense boylarının kısaltılarak üzerlerine teleskop kron denen iç içe geçen kronlar ya da hassas tutucular uygulanabilir. Bu gibi dayanak dişin protez içinde kalıp, üzerine hereketli protetik yapının uygulandığı yaklaşımlar Overdenture diş üstü protezleridir. Diş kökünün ağız içinde kalması kemik erimesini önleyecek ve ağız içi algılama özelliğinin korunmasını sağlayacaktır.

Site içeriğinde bulunan bilgiler hastalarımızı bilgilendirme amaçlıdır, kesinlikle hekimin hastasını tıbbi amaçla muayene etmesi veya tanı koyması yerine geçmez.